معماری اوسمانی پاریس

اولین بار که معماری “اوسمانی” به گوشم خورد فکر کردم که این کلمه از “عثمانیِ” خودمان گرفته شده است و از آن جا که در کشور فرانسه تعداد عرب زبانان کم نیست با خودم فکر کردم که حتما یک معمار از فرهنگ عرب و با نام “عثمان” سرمایه‌ای به هم زده، در پایتخت فرانسه بساز و بفروشی راه انداخته و از قضا کارش گرفته و نامش روی سبک معماری‌اش به جا مانده است.

خیر. اینگونه نیست. قضیه چیز دیگری است.

60% ساختمان‌های پایتخت از سبک معماری اوسمانی برخوردارند. این لغت از نام بارون اوسمان (Le baron Haussmann) فرماندار حوزه رود سن در قرن نوزدهم گرفته شده است. امکان ندارد این شهر را ببینید و ساختمان‌های اوسمانی به چشمتان نخورد.
این ساختمان‌ها همگی از سنگ و هم ردیف همدیگر ساخته شده‌اند و حداکثر شش طبقه دارند.
طبقه همکف ساختمان به مغازه‌ها و طبقه اول یا همان “نیم طبقه” به اقامت مغازه دارها و یا انبار اجناسشان تعلق داشته است.
طبقه دوم ساختمان مخصوص نجیب‌زاده‌گان بوده است. دلیلش ساده است. آن زمان هنوز آسانسوری در کار نبوده است. هرکه پول‌دارتر بوده در طبقه دوم زندگی می‌کرده تا مبادا پاهای مبارکش در بالارفتن از پله‌ها خسته بشود.
طبقه سوم و چهارم ظاهر و پنجره‌های ساده‌تری دارند.
با اینکه طبقه پنجم به هیچ عنوان متعلق به نجیب زادگان نیست ولی مانند طبقه دوم بالکن یک سره دارد تا نما و زیبایی ساختمان به هم نخورد.
آخرین طبقه با سقف شیب‌دار تیره رنگ و پنجره‌های کوچک رو به آسمون متعلق به کارکنان و خدمتکاران بوده است.
هرچه طبقات را بالاتر می‌رویم از ارتفاع سقف خانه و سنگ بُری‌ها و تراش‌کاری‌های تزیینی ساختمان کم می‌شود. درست به مانند ثروت ساکنان ساختمان.
امروزه در بسیاری از ساختمان‌ها با معماری اوسمانی یک آسانسور چپانده‌اند در فضای میان راه پله‌ها که گاهی به زور می‌توان دو آدم لاغر اندام را در آن جای داد.

و قیمت این ساختمان‌ها سر به فلک می‌کشد. بعضی از این اتاق‌های خدمتکار-نشین قدیم امروزه متری ۱۰۰۰۰۰ یورو به فروش می رسد!

پاریس را نمی‌توان بدون این ساختمان‌های اوسمانی تصور کرد.