بابا نوئل، دروغ شیرین یا تلخ؟
سایت «فرانسه بگو» علاوه بر دوره‌های آموزشی زبان و خدمات ترجمه سعی دارد تا در بخش بلاگ اطلاعات مفید مربوط به زندگی و فرهنگ فرانسه را در اختیار زبان آموزان قرار دهد.
در این مطلب می‌خواهیم درباره یکی از دروغهایی که در جامعه فرانسوی به بچه ها گفته می‌شود صحبت کنیم.
پدر و مادرها گاهی خواسته یا ناخواسته دروغهایی به بچه‌ها می‌گویند که بعضی از آنها ممکن است تاثیر مخربی در کودکان بگذارد.
بچه که بودیم اگر به حرف مادر یا پدر گوش نمی‌کردیم «لولو خورخوره» از راه می‌رسید و ما را با خودش می‌برد! این شخصت را پدر و مادرها خلق کرده بودند تا بتوانند بچه‌های حرف گوش نکن را آرام کنند. این شخصیت فقط زاییده تربیت پدرو مادر ایرانی نیست. در فرانسه هم معادل شخصیت «لولو خورخوره» را داریم. انگار که پدر و مادرهای تمام دنیا برای تربیت بچه‌های خود به این موجود بد ترکیب و بدجنس نیازمند هستند.
در هر کشوری دروغ هایی وجود دارد که ریشه در فرهنگ آن ملت دارد. انگار که اکثریت آن مردم تصمیم گرفته باشند که آن دروغ را نسل به نسل تکرار کنند. من به این دروغ‌ها که ریشه در فرهنگ یک جامعه دارد «دروغ‌های جمعی» یا «دروغ‌های فرهنگی» می‌گویم. امروز در این مطلب درباره بزرگترین و معروف ترین دروغی که پدر و مادرهای فرانسوی به بچه‌های خردسال خود می‌گویند صحبت می‌کنیم:
بابانوئل، پیرمرد افسانه‌ای
بزرگترین و معروف ترین دروغی که نه تنها در فرانسه بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی به بچه ها گفته می‌شود مربوط به شب کریسمس است. همه ما شخصیت «بابا نوئل» را می‌شناسیم. پیرمردی مهربان با موها و ریش سفید. تقریبا تمام بچه‌هایی که در فرانسه بزرگ می‌شوند تا سنین ۶، ۷ سالگی باور دارند که بابا نوئل واقعا وجود دارد و تمام کادوهای کنار کاج کریسمس را او برایشان آورده است. حتی از چگونگی ورود او به خانه هم مطمئن هستند. فکر می‌کنند که او سوار بر یک سورتمه پرنده که توسط گوزن‌های شمالی هدایت می‌شود به تمام خانه‌ها سرکشی می‌کند و برای بچه‌هایی که در طی سال « بچه خوبی» بوده اند کادو می‌آورد. بابا نوئل سورتمه خود را جایی در آسمان بالای هر خانه پارک می‌کند و از دودکش شومینه پایین می‌آید و بی سرو صدا کادوها را کنار درخت کاج می‌گذارد. حتی بعضی از بچه ها آنقدر در این داستان غرق شده‌اند که شب کریسمس برای بابا نوئل یک لیوان نوشیدنی و یا مقداری بیسکوییت می‌گذارند تا مبادا گرسنه باشد.
قبل از کریسمس هم در نامه‌ای برای بابا نوئل لیستی از هدایای سفارشی خود را می‌گذارند تا مطمئن شوند که بابا نوئل آنها را فراموش نمی‌کند. بعضی‌ها هم یک قدم فراتر می‌روند و آن نامه را پست می‌کنند!
خیلی از سوال‌ها و مکالمات بزرگترها با بچه ها قبل از کریسمس حول و حوش همین موضوع است : «برای بابا نوئل نامه نوشتی؟»، « از بابا نوئل چی خواستی؟»، « آیا بچه خوبی بودی؟» و از این قبیل سوال‌ها.
ابر پشت ماه نمی‌ماند!
این ماجرا در تمام مدت زمانی که بچه از واقعیت مطلع نشود زیباست. همه چیز رویایی و افسانه‌ای است تا آن روز کذایی که از دهان یک بچه بزرگتر از خود و یا هم مدرسه‌ای های بزرگتر می‌شنود که تمام این قضیه دروغی بیش نیست و اون کسانی که کادوها را زیر درخت کاج می‌گذارد پدرها و مادرها هستند!
تمام بچه‌های فرانسوی آن روز تلخ را به یاد دارند که با ناامیدی تمام گریه می‌کنند و نمی‌خواهند باور کنند که بابانوئل در کار نیست.
همین بچه‌ها وقتی بزرگ می‌شوند به بچه‌های خود همن دروغ را تکرار می‌کنند. امروزه خیلی از پدر و مادرها از خود می‌پرسند که مبادا این دروغ به بچه ها آسیب بزند و اعتماد آنها را از والدین سلب کند.
در هر صورت تقریبا تمام بچه‌ها با این دروغ به سن ۶، ۷ سالگی می‌رسند و کمتر پدر و مادری تلاش می‌کند تا در جهت خلاف این مسیر شنا کند. شاید یکی از دلایلش این است که اگر بچه شما تنها بچه‌ای باشد که واقعیت را می‌داند شاید در مدرسه دچار مشکل شود چرا که یک روز ماجرا را به بقیه می‌گوید و با بچه‌های دیگر بر سر این ماجرا درگیری پیش می‌آید. بنابراین بسیاری از پدر و مادرهایی هم که با این موضوع موافقت چندانی ندارند برای جلوگیری از ایجاد مشکل در محیط های عمومی از گفتن واقعیت سرباز می زنند.
شاید هم این دروغ آنقدر شیرین و رویایی است که تلخی یک روز گریه چیزی از آن ۶، ۷ سال رویاپردازی کم نمی‌کند.
از طرف دیگر همان بچه‌های دیروز مادران وپدران امروز هستند. اگر تلخی واقعیت بیشتر از شیرینی ۷ سال زندگی در رویا بود بی‌گمان تمام آنها این دروغ را متوقف می‌کردند. برای ما که در این فرهنگ بزرگ نشده‌ایم و شب‌های کریسمس را در رویای دیدن بابا نوئل نگذرانده‌ایم شاید درک تلخی و شیرینی این دروغ راحت نباشد و قضاوتمان بی‌طرفانه نخواهد بود.
در هر حال یواش یواش به ماه دسامبر و جشن‌های آخر سال نزدیک می‌شویم. اطلاعات ما درباره جشن های آخر سال کمک می‌کند که در رابطه با جامعه و رویدادهای آن بهتر عکس العمل نشان بدهیم و در مقابله با کودکان دچار اشتباهات فرهنگی و به قول معروف «گاف‌های فرهنگی» نشویم. به طور مثال وقتی آگاه باشیم که بچه‌های کوچک به بابانوئل اعتقاد راستین دارند به جای این سوال که « امسال مامانت بهت کادو چی داد؟» می پرسیم « امسال بابانوئل چی برات آورد؟» و اگر هم دوست نداریم که وارد این بازی دروغین شویم می‌توانیم به « امسال کادو چی گرفتی؟» اکتفا کنیم.
آگاهی از فرهنگ و اعتقادات یک ملت کمک می‌کند تا مکالمات سالم‌تر داشته باشیم و کمتر دچار سوتفاهم شویم.
کلمات کلیدی متن به فرانسه :
le père noël / papa noël M : بابانوئل
le sapin de noël : کاج نوئل
le cadeau : کادو
le traineau : سورتمه
le renne : گوزن شمالی
la cheminée : شومینه
sage : خوب و حرف گوش کن، عاقل
🙂
